कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट अहिलेसम्म विश्वभर करिब ३ हजार ३ सय भन्दा बढी मानिसको मृत्यु भइसकेको छ भने करीब ९१ हजार मानिस संक्रमित छन् ।
कोरोनाको प्रभावबाट ग्रस्त चीन र भारतमा समेत कोरोनाको संक्रमण भेटिएपछि विश्व स्वास्थ संगठनले नेपाललाई पनि कोरोना भाइरसको उच्च जोखिममा राखेको छ ।
कोरोनाको संक्रमणको सबैभन्दा ठुलो खतरा भनेको अहिलेसम्म उपचार पत्ता लाग्न नसक्दा यसका संक्रमितको मृत्यु हुने संभावना हुन्छ । तर उच्च जोखिममा परेको नेपालले भने अझैसम्म यसबारे सचेतना दिइएको छैन ।
हामी कोरोनाको संक्रमणबाट बच्न केहि टिप्सहरु दिदैँछौं, जसको पालना गरे धेरै हदसम्म कोरोनाको संक्रमणबाट बच्न सकिन्छ ।
१. भेटमा हात नमिलाउने
आजकल अधिकांश मानिस जमघट वा भेटघाटमा एकअर्कासंग हात मिलाएर शिष्टाचार ब्यक्त गर्दछन् । तर यस्तो भेटमा हात मिलाउनु सबैभन्दा घातक मानिन्छ । हातमा कोरोनाको किटाणु रहन सक्ने भएकाले संक्रमित ब्यक्तिबाट अर्काे ब्यक्तिमा यो सहजै सर्न सक्छ तसर्थ हात मिलाउनुको सट्टा नमस्कार वा नमस्ते गर्नु सबैभन्दा राम्रो उपाय हो ।
२. साबुन पानिले हात धुने
कोरोनाको संक्रमणबाट बच्ने हरेक पटक बाहिरी वस्तु वा मानिससंगको भेटपछि अनिवार्य साबुन र पानीले हात धुनु पर्दछ । साबुन पानिले न्युनतम ३० सेकेण्डसम्म हातका कुनाकाप्चामा समेत दलिदलि हात धुनुपर्छ । साबुन बाहेक ब्याक्टेरिया मार्ने क्षमता भएको स्यानिटाइजरको समेत उपयोग गर्न सकिन्छ । तर बजारका सबै स्यानिटाइजर भने उपयोगी नहुन सक्छन् ।
३. शकास्पद संक्रमितको सम्पर्कमा नजाने
कोरोनाको प्रभावित वा शकास्पद संक्रमितको नजिकमा जानु हुदैन । यस्ता मानिसको सम्पर्कबाट बच्न न्युनतम ३÷४ फिट भन्दा बढिको दुरीमा बस्नु पर्दछ । खासगरी रुघा, खोकी वा अस्वभाविक ज्वरो आएका मानिसबाट बच्नु पर्दछ ।
४. अनिवार्य मास्क लगाउने
कोरोनाको संक्रमणबाट बच्ने अर्काे भरपर्दाे उपाय भनेको अनिवार्य मास्क लगाउनु हो । मास्कले मुख सहित नाकबाट फोक्सोसम्म पुग्ने हावालाई छान्ने काम गर्दछ । यस्तोमा हावामा भएका कोरोनाका जिवाणु मास्कका माध्यमबाट छानिने गर्दछन् । मास्क चाहि एन ९५ गुणस्तरको हुनुपर्दछ ।
५. नाक, मुख र आँखा नछुने
प्राय मानिस कुराकानीको दौरानमा होस् वा अरु बेला नाक, मुख, आखाँ चलाइरहने गर्दछन् । तर पटक–पटक नाक, मुख तथा आँखा छोइरहे हातमा हुनसक्ने कोरोनाका जिवाणु त्यहि माध्यमबाट सर्न सक्दछन् । तसर्थ अत्यावश्यक बाहेक बिना कारण नाक, मुख, नाक र आखाँ छुने काम बन्द गरौ ।
६. राम्ररी पकाएर खाने
कोरोनाको संक्रमणबाट बच्न अपनाउनु पर्ने अर्को सावधानी भनेको कुनै पनि परीकार राम्ररी पकाएर खानु पर्दछ । विशेषत माछामासु जन्य खाद्य परीकारलाई बढि तापक्रममा मज्जाले पकाएर र उमालेर मात्र खानुपर्दछ ।
७. संभावित लक्षणमा ध्यान दिने
यदि तपाईंमा कोरोनाको संक्रमित कुनै लक्षण मिल्दो छ भने यसलाई अनदेखा नगर्नुहोला । अर्थात ज्वरो, खोकी, हाच्छ्यु वा श्वास फेर्न समस्या भइरहेको छ भने तुरुन्त स्वास्थ्य परीक्षण गराउनु पर्दछ । साथै संभावित लक्षण मिल्दो भएमा यसलाई पाल्नुको सट्टा तत्काल निको पार्ने प्रयाश गर्नुपर्दछ । तर आफै औषधि किनेर खानु चाहि मुर्खता हुनेछ । यसका लागी सकेसम्म अस्पताल गई चिकित्सकको परामर्श लिनुपर्दछ ।