विद्यालय र जङ्गल आउजाउ नै बन्द
तनहुँ। २० महिनाको अवधिमा तनहुँका तीन पालिकामा चितुवाको आक्रमणबाट आठ बालबालिकाले ज्यान गुमाए । चितुवाको आक्रमणबाट भानु नगरपालिकामा ६, शुक्लागण्डकी नगरपालिकामा एक र आँबुखैरेनी गाउँपालिकामा एक बालबालिकाले ज्यान गुमाउनु पर्यो ।
भानुमा पछिल्लो समय चितुवाको आक्रमण रोकिए पनि अझै ढुक्कसँग बस्ने अवस्था नरहेको स्थानीय मायादेवी अधिकारीले बताइन् । ‘चितुवाले कतिबेला आक्रमण गर्ने हो थाहा छैन, ढुक्कसँग बस्न सकेका छैनौं’, उनले भनिन्, ‘साँझ पर्न थालेपछि सतर्कता अपनाउने गरेका छौं ।’
चितुवा आतङ्कका कारण साँझ ५ बजेपछि घरबाट बाहिर निस्कन बन्द गरिएको शुक्लागण्डकी नगरपालिका–३ रातमाटाका फूलमाया नेपालीले बताइन् । ‘साँझ पर्न थालेपछि चितुवा देखिन थालेकाले सबै घरभित्रै बस्ने गरेका छौं’, उनले भनिन् । स्थानीय महिला घाँस दाउरा गर्न जङ्गलमा जान छाडेका छन् । स्थानीयवासी काजी खत्रीले विद्यालय पुर्याउन र विद्यालयबाट ल्याउन अभिभावक बालबालिकासँगै जाने गरेको सुनाए ।
भानु नगरपालिकाका प्रमुख उदयराज गौलीले चितुवा आक्रमणबाट सबैभन्दा बढी भानुवासी प्रभावित रहेकोले ढुक्कसँग बस्नसक्ने अवस्था निर्माण गर्न नगरपालिकाको तर्फबाट पहल भइरहेको जानकारी दिए । उनका अनुसार भानु नगरपालिका–१, २, ३ र ४ का सामुदायिक वनमा चितुवा नियन्त्रणका लागि नौ वटा काठको खोर बनाइएको छ । उनका अनुसार चितुवा नियन्त्रणका लागि उक्त खोर प्रभावकारी देखिएको छ ।
पछिल्लो समय वन्यजन्तुबाट मानिस, घरपालुवा जनावर र खेतीपातीको क्षति हुने क्रम बढ्दै गइरहेको डिभिजन वन कार्यालय तनहुँका प्रमुख केदार बरालले बताए । मानवबस्तीमा चितुवा प्रवेश गरी बालबालिकालाई आक्रमण गर्न थालेपछि जिल्लास्थित डिभिजन वन कार्यालय, जिल्ला प्रशासन कार्यालय, सुरक्षा निकाय, नगरपालिका र सामुदायिक वनका पदाधिकारीले नरभक्षी चितुवा नियन्त्रणका विभिन्न प्रयासहरू जारी राखेको बरालले जानकारी दिए ।
चितुवा नियन्त्रण गर्न भानुमा थापिएको काठको खोरमा हालसम्म पाँच र ब्यास नगरपालिका–९ को फलामको खोरमा परेर एउटा चितुवा नियन्त्रणमा आइसकेको छ । उक्त चितुवालाई सुरक्षित रुपमा अन्यत्रै स्थानान्तरण गरिएको छ ।
चितुवाका आहारा मृग, बँदेल, खरायो, वन कुखुरा आदि लोप हुँदै गएपछि चितुवा बस्तीमा प्रवेश गरी बालबालिकामाथि आक्रमण बढेको बरालले बताए । ‘ठूलो मान्छेलाई भन्दा साना बालबालिकालाई आक्रमण गर्न सजिलो हुने भएकोले चितुवाको निशानामा बालबालिका पर्दै गएको देखिन्छ’, बरालले भने ।
अँध्यारो र घर आसपास झाडी भएको ठाउँबाट चितुवाले आक्रमण गर्ने देखिएकोले त्यसमा सर्तक हुन भनिएको छ । गण्डकी प्रदेशका उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरणमन्त्री विकास लम्सालले तनहुँमा चितुवा नियन्त्रणका लागि प्रदेश सरकारबाट रु तीस लाख बजेट विनियोजन गरिएको बताए ।
डिभिजन वन कार्यालय तनहुँले चितुवाको आक्रमणबाट ज्यान गुमाउने भानुका ६ बालबालिकाका परिवारलाई राहतस्वरुप जनही रु दश लाख उपलब्ध गराइसकेको र बाँकी दुई बालकका परिवारलाई राहत वितरणका लागि प्रक्रिया अगाडि बढाएको जनाइएको छ ।