गुल्मी । गुल्मीमा दुई सङ्घीय निर्वाचन क्षेत्र छन् । निर्वाचन क्षेत्र नं १ मा गुल्मीको सदरमुकाम तम्घाससहित पूर्वी भाग पर्दछ । आगामी मंसिर ४ गते हुने निर्वाचनका लागि कूल दुई लाख २३ हजार छ सय १५ मध्ये यहाँ एक लाख १९ हजार दुई सय ८८ मतदाता रहेका जिल्ला निर्वाचन अधिकृत माया कुँवरले जानकारी दिइन् ।
क्षेत्र नं १ प्रदेशसभा (क) मा ५७ हजार पाँच सय ७९ र प्रदेशसभा (ख) मा ६१ हजार सात सय नौ मतदाता छन् । गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा तीनमा नेपाली कांग्रेस, दुईमा नेकपा (माओवादी केन्द्र) र दुईमा एमाले विजयी भएको थियो । रेसुङ्गाको प्रमुख र उपप्रमुख, गुल्मी दरबारको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष, कालीगण्डकीको अध्यक्ष र चन्द्रकोटको उपाध्यक्ष कांग्रेसले जितेको थियो । छत्रकोटको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष, सत्यवतीको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष तथा रुरुक्षेत्रको उपाध्यक्षमा एमाले विजयी भएको थियो । रुरु क्षेत्रको अध्यक्ष, चन्द्रकोटको अध्यक्ष र कालीगण्डकीको उपाध्यक्षमा माओवादी केन्द्रले जितेको थियो ।
यहाँ ५० वडा छन् । २३ वडाध्यक्षमा एमाले, २२ मा कांग्रेस र तीनमा माओवादी केन्द्र विजयी भएको थियो । राष्ट्रिय जनमोर्चा र स्वतन्त्र एक एकवटामा विजयी भएका थिए । सत्ता गठबन्धनका २७ र नेकपा एमालेका २३ छन् ।
यहाँ गत स्थानीय तहमा वडाध्यक्षले पाएको मतको आधारमा कांग्रेससहितको गठबन्धनको ३८ हजार सात सय ६२ मत छ । एमालेसहितको गठबन्धनको ३५ हजार आठ सय ८५ छ । जसमा एमालेभन्दा कांग्रेस गठबन्धन दुई हजार आठ सय ७७ मतले अगाडि छ । यहाँ मुख्य कांग्रेसका डा. चन्द्र भण्डारी र एमालेका प्रदीप ज्ञवालीबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ । वडाध्यक्षले पाएको मत सुरक्षित गर्न सकेमा कांग्रेसका भण्डारीलाई निकै सहज छ ।
ठूलो दल कांग्रेसबाट भण्डारी उम्मेदवार रहेकाले माओवादी, एकीकृत समाजवादी र जनमोर्चाले भण्डारीकै पक्षमा मत खसाल्न सहज छ तर एमालेले जित निकाल्नका लागि सत्तारुढ गठबन्धनको मत तान्न सक्नुपर्छ । जुन सम्भव नहुन पनि सक्छ । अघिल्लो पटकको सङ्घीय निर्वाचनमा माओवादीको साथ पाएर सहज जित निकालेका ज्ञवालीलाई अहिले माओवादी–कांग्रेससँगै रहेकाले अझ बढी चुनौती छ ।
यस क्षेत्रको प्रदेशसभा (१) मा कांग्रेससहित सत्तारुढ गठबन्धनको १८ हजार दुई सय ९५ मत छ । एमाले र राप्रपा गठबन्धनको १६ हजार पाँच सय ५४ छ । एमालेसहितको गठबन्धनभन्दा कांग्रेससहितको सत्तारुढ गठबन्धन एक हजार सात सय ४१ मतले अगाडि छ । यहाँ मुख्य गरी माओेवादीका सुदर्शन बलाल र एमाले चिन्तामणि पाण्डेबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ ।
यसमा कालीगण्डकी, सत्यवती, चन्द्रकोट र रुरु क्षेत्रका २, ५ र छ वडा पर्दछन् । यहाँ २६ वडा छन् । एमालेबाट १२ निर्वाचित वडाध्यक्ष छन् । कांग्रेसबाट निर्वाचित नौ छन् । माओवादीबाट तीन वडाध्यक्ष छन् । जनमोर्चाबाट एकर स्वतन्त्र एक छन् । यहाँ एक स्वतन्त्र वडाध्यक्ष कांग्रेसमै रहेकाले सत्तारुढ गठबन्धनका १४ र एमालेका १२ वडाध्यक्ष छन् ।
यहाँ माओवादी केन्द्रका बलाललाई सहज जित निकाल्न वडाध्यक्षले पाएको मत कायम राख्नुपर्ने चुनौती छ । कांग्रेसको पूर्ण साथसमेत आवश्यक छ । एमालेका पाण्डेलाई जित निकाल्न चुनौती छ । आफ्नो जितका लागि दलको मत सुरक्षित गर्दै गठबन्धनको मत पनि तान्न आवश्यक छ । जुन उनका लागि चुनौती बन्न सक्छ ।
यस क्षेत्रको प्रदेशसभा (२) मा कांग्रेससहित सत्तारुढ गठबन्धनको २० हजार चार सय ६७ मत छ । एमाले र राप्रपा गठबन्धनको १९ हजार तीन सय ३१ छ । जसमा एमालेभन्दा कांग्रेससहितको गठबन्धन एक हजार एक सय ३६ मतले अगाडि छ । यहाँ मुख्य गरी सत्तारुढ गठबन्धनको तर्फबाट कांग्रेसका धनेन्द्र कार्की र एमालेका फर्सुराम पाण्डेबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ ।
यसमा गुल्मीदरबार, छत्रकोट, रुरु क्षेत्रका १, ३ र ४ र रेसुङ्गा नगरपालिकाका ७ देखि १४ सम्मका आठ वडा पर्दछन् । यहाँ २४ वडा छन् । जसमध्ये कांग्रेसबाट निर्वाचित १३ वडाध्यक्ष छन् । एमालेबाट ११ छन् । यसरी हेर्दा यहाँ कांग्रससहितको गठबन्धनका १३ र एमालेसहितको गठबन्धनका ११ वडाध्यक्ष छन् ।
गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा वडाध्यक्षले पाएको मतका आधारमा कांग्रेसका कार्कीलाई जित निकाल्न सहज छ । उनलाई उक्त मत जोगाउन आवश्यक छ । प्रतिस्पर्धी पाण्डेले जितका लागि वडाध्यक्षमा पाएको मत सुरक्षित राखेर सत्तारुढ गठबन्धनको मतसमेत तान्न आवश्यक छ । जुन सम्भव नहुन पनि सक्छ ।
आधारभूत आवश्यकताको माग
यहाँका नागरिकले अझै पनि आधारभूत कुराको माग गरिरहेका छन् । छत्रकोट–४ का विष्णुप्रसाद न्यौपानेले आफूहरूलाई अझै पनि बिजुली, खानेपानी र सडकको आवश्यक रहेको बताए । ‘हामीलाई अझै पनि आधारभूत कुरा नै आवश्यक छ’, अर्का स्थानीय तारापति ज्ञवालीले भने । चन्द्रकोट–८ का रामबहादुर थापाले आफूहरूलाई सहज सडक चाहिएको बताए । ‘हाम्रो सडकको अवस्था हिउँदमा धुलाम्मे र वर्षायाममा हिलाम्मे भएर सास्ती हुन्छ’, थापाले भने ।
पूर्वाधार नै मुख्य एजेण्डा
यहाँबाट प्रतिनिधि तथा प्रदेशसभा सदस्यका उम्मेदवारले पूर्वाधार मुख्य एजेण्डा रहेको बताए । कांग्रेसका भण्डारीले पूर्वाधारमा काम गर्ने बताएका छन् । उनले सालझण्डी–खज्र्याङ–तम्घास सडकखण्ड कालोपत्र गर्ने र प्रत्येक स्थानीय तहमा कृषि उद्योग खोल्ने मुख्य एजेण्डा लिएका छन् ।
एमालेका प्रदीपकुमार ज्ञवालीले राष्ट्रिय राजनीति र जिल्लाको मुहार फेर्ने एजेण्डा रहेको बताए । उनले कालीगण्डकी करिडोर, मदनभण्डारी राजमार्ग र रुरु–रुद्रवेणी–वामीटक्सार सडकलाई व्यविस्थत गर्ने बताएका छन् ।
जिल्ला निर्वाचन कार्यालय गुल्मीले निर्वाचनको तयारी अन्तिम चरणमा पु¥याएको छ । यस क्षेत्रमा एक लाख ३२ हजार मतपत्र आइपुगेको छ । जुन (१) मा ६६ र(२) मा ७० हजार आएको हो । कार्यालयका सूचना अधिकारी मेघलाल पाण्डेका अनुसार यहाँ एक सय ५० मतदान केन्द्र र ८१ मतदानस्थल छन् । जसमध्ये (१) मा ७५ र ४५ छन् । (२) मा ७५ र ३६ छन् ।
कार्यालयले प्रत्येक वडामा स्वमंसेविकामार्फत मतदाता शिक्षा दिएको भए पनि ग्रामीण भेगमा मतदाता शिक्षा नपाएको गुनासोे छ । निर्वाचन अनुगमन समिति गुल्मीका अधिकृत छविन्द्र बेल्वासेले आचारसंहितासम्बन्धी अनुगमन भइरहेको बताएका छन् । जनप्रतिनिधि र शिक्षकलाई मौखिकरूपमा स्पष्टीकरण लिइएको बेल्वासेले बताए ।