भोजन र व्यायाम जत्तिकै आराम पनि मानव शरीरका लागि अत्यन्त आवश्यक हुन्छ। शरीरलाई निश्चित समय पूर्ण विश्राम चाहिन्छ, र त्यसका लागि निद्रा अनिवार्य हो। चिकित्सकहरू भन्छन्— गहिरो निद्रा आफैंमा एउटा औषधि हो।
तर आजको व्यस्त जीवनशैलीमा धेरैलाई राम्रोसँग निद्रा नलाग्ने समस्या देखिएको छ। त्यसको एउटा मुख्य कारण हो— गलत सुत्ने तरिका र पोजिसन।
सामान्य लागे पनि सुताइको आसन नमिल्दा शरीरले समुचित रूपमा काम गर्न सक्दैन। त्यसैले कसरी सुत्ने, कता फर्केर सुत्ने, हात–खुट्टा र टाउकोको अवस्था कस्तो हुने भन्ने कुरा जान्न आवश्यक हुन्छ।
सुत्दा शिरको दिशा
सुत्दा दक्षिणतर्फ शिर राखेर सुत्नु राम्रो मानिन्छ। विशेषगरी ग्यास्ट्रिक समस्याका बिरामीलाई यो दिशा उपयोगी हुने चिकित्सकहरूको भनाइ छ। तर यसै दिशातर्फ फर्किएर सुत्नुपर्छ भन्ने बाध्यता भने छैन। आफूलाई सहज हुने दिशामा फर्केर सुत्न सकिन्छ।
देब्रेतर्फ कोल्टे उत्तम
देब्रेतर्फ कोल्टे फर्किएर सुत्नु स्वास्थ्यका लागि राम्रो मानिन्छ। यसरी सुत्दा भित्री अंगहरूको काम सहज रूपमा हुन्छ। साथै मेरुदण्ड सीधा अवस्थामा रहन मद्दत पुग्छ।
खुम्चिएर, घोप्टिएर वा धेरै कोल्टिएर सुत्नु राम्रो होइन। सिधा उत्तानो वा कोल्टे दुवै आसन ठीक भए पनि अत्यधिक तन्किने वा खुम्चिने बानी हानिकारक हुन सक्छ।
सिरानी र पोजिसनको महत्व
सुत्दा घाँटीको ग्याप पुरिने खालको ठिक्कको सिरानी प्रयोग गर्नुपर्छ। धेरै अग्लो, साह्रो वा अत्यन्त पातलो सिरानी प्रयोग गर्दा गर्धन दुख्ने र हड्डी खिइने समस्या देखिन सक्छ।
मेरुदण्डको समस्या वा नसा च्यापिएको समस्या भएका व्यक्तिको सुताइको पोजिसन भने सामान्य व्यक्तिभन्दा फरक हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा चिकित्सकको सल्लाहअनुसार सुत्ने आसन अपनाउनुपर्छ।
मेरुदण्ड, नसा र भित्री अंगमा प्रभाव
सही पोजिसनमा सुत्दा मेरुदण्ड, नसा तथा भित्री अंगहरूलाई फाइदा पुग्छ। यसले शरीरलाई पूर्ण विश्राम दिन्छ र निद्राको गुणस्तर सुधार गर्छ।
साथै रक्तप्रवाह र श्वासप्रश्वास प्रणाली पनि सहज रूपमा सञ्चालन हुन्छ। गलत पोजिसनले भने हड्डी खिइने, नसा च्यापिने जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ।
बिछ्यौना र म्याट्रेस कस्तो हुने ?
पहिले पातलो डस्ना र गुन्द्रीमा सुत्ने चलन थियो। अहिले धेरैजसोले अत्यधिक लचकदार र मोटो म्याट्रेस प्रयोग गर्छन्। चिकित्सकहरूका अनुसार धेरै लचकदार म्याट्रेस स्वास्थ्यका लागि राम्रो हुँदैन।
ठिक्क मोटाइको डस्ना वा म्याट्रेस प्रयोग गर्दा भने समस्या हुँदैन। अत्यधिक नरम बिछ्यौनाले मेरुदण्डमा नकारात्मक असर गर्न सक्छ।
गलत सुताइ घातक हुन सक्छ
सुत्ने पोजिसन नमिल्दा नसा च्यापिने, हड्डी खिइने र दीर्घकालीन पीडा देखिन सक्छ। अस्पतालमा यस्ता समस्याका बिरामी धेरै आउने गरेको चिकित्सकहरू बताउँछन्।
धेरै तन्किएर सिधा सुत्नु वा अत्यधिक कोल्टिएर ढाड खुम्चाएर सुत्नु स्वास्थ्यका लागि घातक हुन सक्छ।
निष्कर्ष
सही सुताइ = राम्रो निद्रा = स्वस्थ शरीर।
त्यसैले आफूलाई सहज हुने, मेरुदण्ड सीधा रहने र शरीरलाई पूर्ण आराम मिल्ने गरी सुत्ने पोजिसन मिलाउनु अत्यन्त आवश्यक छ