विश्वको इतिहास

पुनर्जागरणको अवध–१४ औँ देखि १६ औँ शताब्दिसम्म
पुनर्जागरणको सुरुवात–युरोपको इटालीबाट
इटालीको साहित्यमा पुनर्जागरण ल्याउने प्रमुख तीन साहित्यकारहरुः–दाँते, पेट्राक र बोक्कासीयो
पुनर्जागरण कालका प्रमुख कलाकारहरुः–लियो नर्दोदा भिन्ची, माइकल एन्जेलो, राफेल
लियोनार्दो दा भिन्चीका प्रख्यात कृतीहरुः–मोनालिसा, द लास्ट सफर र द भर्जिन
पुर्जागरण कालका प्रथम व्यक्तिः– दाँते
माइकल एन्जेलोले २० वर्ष लगाई तयार पारेको बहुचर्चित चित्रः–द लास्ट जजमेन्ट
ब्याक टु नेचर दर्शनका पर्वतकः– लाओत्से, चिन
चित्र मस्तिष्कबाट बनाइन्छ, हातबाट होइनः–माइकल एच्जेलो
डिभाइन कमेडीका लेखकः–दाँते, सन् १२६६ इटाली
युटोपीयाका लेखकः– टामस मोर
ओथेलो, मर्चेन्ट अफ भेनिस र हेलमेटका लेखकः–शेक्सपियर
द प्रीन्सका लेखकः– निकोलस मेकियावेली, राजनीतिलाई धर्मबाट अलग गर्न प्रेरित कृति
The social contract का लेखक–रुसो
Nature is far better than civilization–रुसो
Man is born free but everywhere he is in chainM –रुसो
शक्ति पृथकीकरणको सिद्धान्तका प्रतिपादकः– मन्टेक्यु
पुनर्जागरणका प्रमुख कारणहरुः–धर्मयुद्ध, मानवताको प्रचार र व्यापार विस्तार
पुनर्जागरण पश्चात् प्रगति भएका क्षेत्रहरुः–साहित्य,कला,राजनीति, विज्ञान तथा भौगोलिक खोज
पुनर्जागरणको फलस्वरूप भौगोलिक खोजीको क्रममा पत्ता लागेका देशहरू-अमेरिका, भारत, फिलिपिन्स र न्युजिल्याण्ड
गौरवमय क्रान्ति

गौरवमय क्रान्ति भएकोः–सन् १६८८ मा, बेलायतमा
बेलायती जनताले राजाका विरुद्ध गरेको क्रान्ति
बेलायतका राजाहरूको बंशः–स्टुअर्ट वंश
स्टुअर्ट वंश अघि बेलायतमा शासन गर्नेः–टुयुडर वंश
स्टुअर्ट वंशका राजाले शासन गर्ने सिद्धान्तः–दैवी सिद्धान्त
गौरवमय क्रान्तिको समयमा बेलायतका राजाः–जेम्स द्वितीय
गौरवमय क्रान्तिको अर्को नामः–रक्तहीन क्रान्ति
बेलायतमा राजतन्त्रात्मक वंश परिवर्तन गरी व्यवस्था कायम गर्ने क्रान्तिः–गौरवमय क्रान्ति
निरङ्कुशको सट्टा एक उदार र संवैधानिक राज नेतृत्वको स्थापन गर्ने क्रान्तिः–गौरवमय क्रान्ति
धर्म निरपेक्ष, रक्तहीन र उदार क्रान्तिः–गौरवमय क्रान्ति
गौरवमय क्रान्तिको परिणामस्वरूप जारी भएको दस्तावेजः– Bill of rights
क्रान्तिको समयमा राजा जेम्स द्वितीय भागेर गएको देशः–फ्रान्स
Agrarian Revolution का नामले चिनिने क्रान्तिः–गौरवमय क्रान्ति
गौरवमय क्रान्ति पश्चात् स्थापित शासनः–राजाकी छोरी मेरी र प्रोटेस्टेन्ट धर्मालम्बीहरुको संयुक्त शासन
राजा जेम्स द्वितीयले प्रोटेस्टेन्टहरुलाई तर्साउन होन्सलोहिथ भन्ने ठाउँमा राखेका सेनाको संख्याः– तीस हजार
राजाले क्याथोलिक धर्मको प्रचार प्रचारका लागि अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयमा स्थापना गरेकोः–प्रार्थना कक्ष
गौरवमय क्रान्ति पश्चात् राज्यारोहण गर्नेः– राजाका छोरी ज्वाई विलियम
भविष्यमा संसारमा ५ जना राजाहरू मात्र बाँकी रहनेछन्, चार जना खेल्ने तासका पत्ताहरूमा र एक जना बेलायतमाः–इजिप्टका राजा फारुख
गौरवमय क्रान्तिका प्रमुख कारणहरू

राजाले क्याथोलीक धर्मबाहेकका अरू धर्महरूको उपेक्षा गर्नु
विशेष अदालतले क्याथोलिक सेनाको स्थापना, शैक्षिक क्षेत्र अथवा विश्वविद्यालयमा राजाको हस्तक्षेप
जेम्सको छोरा, स्थायी सेना बढाउन
आयरल्याण्डमा राजाको निरङ्कुश शासन
संसद्को निर्वाचनमा हस्तक्षेप रहनु
फ्रान्सको मित्रता आतङ्कको राज्य फैलाउनु
औधोगिक क्रान्ति

उद्योगमा भएको नयाँपन तथा परिवर्तनः–औधोगिक त्रान्ति
औद्योगिक क्रान्तिको सुरुवातः–बेलायतबाट
औद्योगिक क्रान्तिको अवधीः–१८ शताब्दीको मध्यदेखि १९ औँ शताब्दीको मध्य सम्म, सन् १७६० देखि सन् १८४० सम्म, ८० वर्ष चलेको
१८ औँ शताब्दीमा भएको औद्योगिक परिवर्तनलाई औद्योगिक क्रान्तिको संज्ञा दिनः–इतिहासकार रायनबी
औद्योगिक क्रान्ति पूर्व बेलायतमा घरेलु उद्योगको बोलवाला रहेको
औद्योगिक क्रान्ति पश्चात् समाजमा उत्पत्ति भएको वर्गहरुः–पुँजीपति वर्ग र मजदुर वर्ग
औद्योगगिक क्रान्तिको सुरुवात भएको क्षेत्रः–कपडा उत्पादनबाट
जातको आधारमा श्रम गर्ने पुरानो परम्पराः–गिल्ड सिस्टम
बेलायतको औद्योगिक क्रान्तिको अर्को नामः–यान्त्रिक क्रान्ति
औद्योगिक क्रान्ति जस्तो लामो समयसम्म हुने परिवर्तनलाई क्रान्ति भन्नु हुँदैनः– Arnold Toynbee
औद्योगिक क्रान्ति पूर्व बेलायतमा हातको माध्यमबाट उत्पादन गरिन्थ्यो,
घरेलु उद्योगलाई प्रतिस्थापन गरी कलकारखानाको स्थापना भई यन्त्रको उत्पादन गरिने प्रणालीको सुरुवात यस क्रान्ति पश्चात् भयो
कृषि क्षेत्रको विकासको लागि ब्रिटिस सरकारले कृषि विभागको स्थापनः–सन् १७९३ मा
विभिन्न आविष्कारकहरू
पावरलुमका आविष्कारक- एडमण्ड कार्टराइट
बिजुली बत्तीका आविष्कारक – माइकल फराडे
बिजुली शक्तिका आविष्कारक – बेन्जामिन फ्राङ्कलिङ
टेलिफोनका आविष्कारक – अलेक्जेन्डर ग्राहमवेल
बाफबाट चल्ने मेसिन (स्टिम इन्जिन)का आविष्कारक-जेम्स वाट
काठको कपडा बुन्ने मेसिन Flying Shuttle का आविष्कारकःजोन के (सन् १७४३)
(धागो कात्ने मेसिन) Spinning Jenny का आविष्कारकःजेम्स हारग्रिब्स
सेफ्टी ल्याम्पका आविष्कारक- हेम्फ्री डेभी
आधुनिक फ्याक्ट्रीका पिता- रिचर्ड आर्कराइ
औद्योगिक क्रान्तिको कारण

बेलायतमा विभिन्न किसिमका आविष्कार हुनु
ब्रिटेनको भौगोलिक स्थिलिते साथ दिनु
बेलायतमा पर्याप्त पुँजी उपलब्ध रहनु,
ब्रिटेनको उपनिवेशिक नीति र बजारमा सुविधा
बेलायतमा बैङ्किङ प्रणालीको सुरुवात हुनु,
बेलयातमा शान्ति र उपयुक्त सरकारी नीति,
बेलायतमा कृषिमा सुधार हुनु
बेलायतमाथि फ्रान्सेली राज्य क्रान्तिको प्रभाव
औद्योगिक क्रान्तिको परिणाम

व्यापार व्यवसायमा वृद्धि
घरेलु उद्योगको समाप्ति
बेरोजगारीको सङ्ख्यामा वृद्धि
कलकारखाना स्थापना हुन थाले
समाजमा नयाँ वर्गको उदय हुनु
जनसङ्ख्या वृद्धि
समाजवादी भावनाको उदय
सहरहरूको विकास, मजदुर सङ्गठनको विकास आदि