काठमाडौं । भारतीय सरकारले नोटबन्दीपछि अब सुनबन्दीको तयारी थालेको छ । कालो धन रोक्नका लागि नोटबन्दी गरेको मोदी सरकारले कालो धन सुनमा लगानी गर्नेहरुमाथि अंकुश लगाउन सुनबन्दी अर्थात सुनमा समेत समय सीमा निर्धारण गर्न लागेको हो ।
छिमेकी मुलुकमा सुनबन्दी गर्ने खबर बाहिरिएसँगै त्यसको प्रत्यक्ष असर नेपालमा कस्तो पर्ने हो भन्ने विषय विश्लेषण हुन थालेको छ ।
त्यसो त भारतले नोटबन्दी गर्दा त्यसको प्रत्यक्ष असर नेपालमा परेको थियो । खुला सिमानाका कारण भारतमा श्रम गरेर ल्याएको पैसा नेपाली श्रमिकहरुले सटही गर्न नपाउँदा उनीहरु विचल्लीमा परेको सर्वविदितै छ ।
अझै पनि नेपाल सरकारले नोटबन्दीको क्रममा नेपालमा चलनचल्तीमा रहेका करोडौं भारु सटहीको मुद्धा उठाउँदै आएको छ । नोटबन्दीको असर भोगिरहेका बेला सुनबन्दीले पनि नेपालीहरुलाई ठूलो असर पर्ने विश्लेषकहरु बताउँछन् ।
नेपालको सुन कनेक्सन भारतसँग प्रत्यक्ष छ । खुल्ला सीमानाका कारण भारतबाट सुनको कारोबार हुने गरेको पाइन्छ । अवैध तरिकाले समेत भारतबाट तस्करी हुने गरेका घटना समेत सार्वजनिक हुँदै आएका छन् । यस्तो अवस्थामा सुनबन्दीको असर नेपालमा प्रत्यक्ष पर्ने विश्लेषकहरु बताउँछन् ।
नेपालको सेयर बजारमासमेत भारतीय मूलका लगानीकर्ता रहेको हुँदा सुनबन्दी योजनाले नेपालको सेयर बजारलाई समेत असर गर्ने विश्लेषकहरु बताउँछन् ।
कालोधनलाई रोक्नका लागि मोदी सरकारले नोटबन्दी गरेको थियो भने अहिले कालोधनबाट सुन खरीद गर्नेहरुमाथि अंकुस लगाउन सुन बन्दीको कदम उठाउन लागेको भारतीय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् ।
मोदी सरकारले अब सुनका लागि ‘एम्नेष्टी स्किम’ ल्याउने तयारी गरिरहेको छ । सुनको यो स्किम लागू भएपछि त्यहाँ रहेका नागरिकले सरकारबाट तोकिएको न्यूनतम सीमाभन्दा बढी सुन राखेको वा भएको खण्डमा त्यसको सूचना समयमै सरकारलाई दिनुपर्ने हुन्छ ।
एमनेस्टी स्किमका लागि एक मस्यौदा समेत तयार भइसकेको र यसलाई त्यहाँको क्याबिनेटमा पेश गर्ने तयारी भइरहेको जनाइएको छ । एमनेस्टी स्कीम लागू भएमा बिलबिना आफूसँग रहेको सुनको परिमाणको विषयमा समेत सही जानकारी सरकारलाई दिनुपर्ने हुन्छ र त्यस्तो सुनका लागि तोकिएको कर तिर्नुपर्ने हुन्छ । यदी तोकिएको भन्दा बढी सुन राखेमा उसले जरीवाना र कडा कारबाही भोग्नुपर्ने जनाइएको छ ।