काठमाडौं ।मंगलबार बिहानै गएको ७ म्याग्निच्युडको भूकम्पले नेपालमा फेरि त्रास उत्पन्न गर्यो। चीनको सिजाङ्ग प्रान्तको दिङ्गी गाउँमा केन्द्रबिन्दु भएर गएको यो भूकम्प नेपालका कोसी, मधेस र बागमती प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा महसुस भयो।
बिहानको चिसो मौसममा भूकम्पको धक्काले मानिसहरूलाई निद्राबाट ब्युँझायो। कोही बच्चालाई काखमा च्याप्दै त कोही वृद्धवृद्धालाई सहारामा सडकतर्फ भागे। त्रासका कारण त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्नातक तहको परीक्षा प्रभावित हुँदा १५ मिनेट समय थप गर्नुपर्यो।
गोरखा भूकम्पको सम्झना र मनोवैज्ञानिक असर
यो भूकम्पले धेरैलाई २०७२ सालको विनाशकारी गोरखा भूकम्पको सम्झना दिलायो। त्यतिबेला आठ हजारभन्दा बढी व्यक्तिले ज्यान गुमाएका थिए। मनोचिकित्सकहरूका अनुसार, गोरखा भूकम्प र अन्य ठूला भूकम्पका कारण धेरै व्यक्तिमा मानसिक समस्या देखिएका छन्। पाटन मानसिक अस्पतालका वरिष्ठ मनोचिकित्सक डा. वासुदेव कार्कीका अनुसार, यस्ता घटनाले आत्मविश्वास घटाएर मानिसलाई सामान्य धक्का महसुस हुँदा पनि बढी आत्तिने बनाएको छ।
अनावश्यक त्रास फैलाउन नहुने आग्रह
राष्ट्रिय भूकम्प मापन केन्द्रका वरिष्ठ भूकम्पविद् डा. लोकविजय अधिकारीले सामाजिक सञ्जालमा भ्रम फैलाउने कार्य रोक्न आग्रह गरेका छन्। उनका अनुसार भूकम्पको भविष्यवाणी सम्भव छैन, त्यसैले आधिकारिक सूचना मात्र पत्याउनुपर्छ।
भूकम्प किन जान्छ?
भूकम्प पृथ्वीका टेक्टोनिक प्लेटहरूबीच हुने घर्षण, टकराव, र ऊर्जा विसर्जनको परिणाम हो। नेपाल हिमालय, टेक्टोनिक प्लेटहरूको टकरावको सक्रिय क्षेत्रमा पर्दा बारम्बार भूकम्पको सामना गर्नुपर्छ। ठूला भूकम्पको ऊर्जा सञ्चय हुँदा विनाशकारी परिणाम देखा पर्न सक्छ।
पूर्व तयारी र सचेतनाको आवश्यकता
विशेषज्ञहरूका अनुसार, भूकम्पको क्षति कम गर्न पूर्व तयारी, सचेतना, र आपतकालीन योजना अत्यन्त जरुरी छ। जोखिम न्यूनीकरणका लागि भूकम्पीय संरचनाको विकास र जनचेतना कार्यक्रमलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने देखिएको छ।
नेपाल जस्तो भूकम्पीय जोखिमयुक्त देशका लागि भूकम्पको वैज्ञानिक अध्ययन र आपतकालीन पूर्व सूचना प्रणालीको विकासमा लगानी गर्नुपर्ने आवश्यकता विशेष जोड दिइएको छ।
