काठमाडौँ । खगोल विज्ञानमा रुचि राख्नेहरूका लागि, आजको दिन र रातको बारेमा रोचक समाचार छ । तपाईंलाई थाहा नहुन सक्छ, आइतबार, डिसेम्बर २१, २०२५ को सबैभन्दा छोटो दिन थियो र यो चाँडै बित्यो । आज राती वर्षको सबैभन्दा लामो रात हुने भएको छ ।
आइतबारको दिन र रात पनि इतिहासमा दुर्लभ खगोल विज्ञान घटनाहरूको रूपमा रेकर्ड गरिनेछ । डिसेम्बर २१ वर्षको सबैभन्दा छोटो दिन र सबैभन्दा लामो रात हुनेछ । यद्यपि सामान्य रुपमा छोटो दिन याद नगरिएको हुन सक्छ, ढिलो सूर्योदय र प्रारम्भिक सूर्यास्त भएको छ । वैज्ञानिकहरूले यसको श्रेय पृथ्वीको अक्ष, यसको झुकाव र सूर्य वरिपरि यसको परिक्रमालाई दिन्छन् ।
खगोल विज्ञानमा, यो घटनालाई ‘जाडो संक्रांति’ अर्थात् ‘विंटर सोल्स्टिस’ भनिन्छ, जसमा सूर्यको किरणहरू आज मकर सक्रान्तिमा लामबन्ध हुन्छन् । यो आइतबार नेपाली समय अनुसार राति ८:४८ बजे हुनेछ । यस समय पछि, सूर्यको उत्तरतर्फ कर्कट रेखा तर्फको यात्रा सुरु हुनेछ ।
यसको पछाडिको वैज्ञानिक कारण भनेको पृथ्वीले आफ्नो अक्षमा २३.५ डिग्रीको ढल्काइमा सूर्यको परिक्रमा गरिरहेको छ । यो परिक्रमा गर्दा आइतबार उत्तरी गोलार्ध सूर्यबाट सबैभन्दा बढी दूरीमा हुन्छ । यस समयमा सूर्यको किरण उत्तरी गोलार्धमा तिरछा रूपमा पर्छ । डिसेम्बर २२, सोमबारदेखि दिनहरू बिस्तारै लामो हुँदै जानेछन् ।